ΝοητικΑ ΔηλητΗρια και ΑπομΟνωση

       ​Σε αυτή την πρωτόγνωρη, για όλους μας, κοινωνική κατάσταση που βιώνουμε, δοκιμαζόμαστε σε αντίστοιχα πρωτόγνωρες ψυχοσυναισθηματικές καταστάσεις σε ατομικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο. Ο καθένας μας καλείται να αναγνωρίσει πτυχές του εαυτού του που υπό άλλες συνθήκες δεν θα είχε την ευκαιρία να βιώσει. Ο αυτοπεριορισμός από μόνος του –χώρια από τον φόβο, την ανησυχία και την αβεβαιότητα που πλανάται γύρω μας αυτόν τον καιρό- είναι μια εμπειρία η οποία φέρνει στο προσκήνιο πεποιθήσεις και νοητικές αντιδράσεις.
      Σύμφωνα με την παραδοσιακή Θιβετανική Ιατρική, η βασική αιτία της δυστυχίας του ανθρώπου είναι η άγνοια. Η άγνοια παράγει τα λεγόμενα «τρία νοητικά δηλητήρια» τα οποία είναι αρχέγονοι σπόροι βαθιά ριζωμένοι στον υποσυνείδητο νου του ανθρώπου και δημιουργούνται από την έλλειψη επίγνωσης του τι πραγματικά είμαστε ως οντότητες. Αυτό είναι η άγνοια. Αυτά τα τρία νοητικά δηλητήρια είναι η Επιθυμία, ο Θυμός και η Νωθρότητα τα οποία κυριαρχούν τον νου μας και επηρεάζουν τις σκέψεις μας, τα λόγια και τις πράξεις μας.
      Για να καταλάβουμε καλύτερα το πώς αυτά τα νοητικά δηλητήρια συνεργάζονται, εναλλάσσονται και μας επηρεάζουν, θα προσπαθήσω να τα εντάξω στο παράδειγμα του «μένουμε στο σπίτι» αυτής της περιόδου ως αναγκαιότητα και κοινωνική υποχρέωση του καθενός μας:
Για την προστασία του εαυτού μας και των γύρω μας, έχουμε αναγκαστεί να κλειστούμε στο σπίτι μας. Τις πρώτες ημέρες κάποιοι το είδαν ως μια ενδιαφέρουσα νέα εμπειρία, ειδικά όταν γλυτώνουν από το να πάνε στη δουλειά τους και ταυτόχρονα έχουν μια σχετική οικονομική άνεση. Κάποιοι άλλοι το βίωσαν ως φυλάκιση και καταπίεση της ελευθερίας τους, ενώ άλλοι συναντούν πρακτικές δυσκολίες, όπως το ποιος θα κρατήσει τα παιδιά, ενώ η εταιρεία που εργάζονται δεν λειτουργεί με τηλεεργασία. Όπως και να’χει, ο κατ’ οίκον περιορισμός ξυπνά, πρώτα απ’ όλα, το νοητικό δηλητήριο της Επιθυμίας. Σκέψεις του «θέλω» και του «δεν θέλω» αρχίζουν να αναδύονται στον νου μας. «Θέλω να πάω βόλτα, θέλω να δω τους φίλους μου, θέλω να πάω για ψώνια» κ.ά. ή «δεν θέλω να βλέπω τους τέσσερις τοίχους, δεν αντέχω τον σύντροφό μου ή τα παιδιά μου τόσες ώρες συνεχόμενα» κ.ά. Και στις δύο περιπτώσεις, του «θέλω» και του «δεν θέλω»,  υπάρχει η επιθυμία για κάτι άλλο/διαφορετικό από αυτό που έχουμε τη δεδομένη στιγμή –και εδώ ξεκινά η δυστυχία. Όταν αυτή η κατάσταση παραμένει, αυξάνεται η ένταση όλων αυτών των σκέψεων ή ακόμα πολλαπλασιάζονται, μιας και αυτή η στερητική κατάσταση κάνει όλες τις στερήσεις και τα απωθημένα μας, τα οποία θάβαμε  επί χρόνια μέσα μας, να αναβλύσουν σιγά-σιγά από το υποσυνείδητο. Η Επιθυμία είναι η βάση από την οποία αναδύονται η ζήλια, η εμμονή, η προσκόλληση  και πάρα πολλά άλλα συναισθήματα και νοητικές καταστάσεις οι οποίες εναλλάσσονται και, όσο μένουν ανεκπλήρωτες, γιγαντώνονται.  
      Μετά τις μη εκπληρωμένες επιθυμίες μας, των «θέλω» και των «δεν θέλω» μας, την σκυτάλη των νοητικών δηλητηρίων παίρνει ο Θυμός. Ο νους δεν μπορεί να αντέξει την ένταση όλων αυτών των επιθυμιών και επισκοτισμένος επιστρατεύει τη βία και την αρπαγή. Ο Θυμός παράγει το μίσος, την οργή, την έχθρα, το άρρωστο πάθος, τον ανταγωνισμό κ.ά., γεννώντας σκέψεις για την κοινωνία, τους πολιτικούς, τις παγκόσμιες συνομωσίες, τους εξωγήινους και ένα σωρό άλλα. Όντας υπό περιορισμό και μη έχοντας πώς και προς ποια κατεύθυνση να εξωτερικεύσουμε όλον αυτόν τον εσωτερικό θυμό, η οικογένειά μας και τα αγαπημένα μας πρόσωπα γίνονται δυστυχώς οι αποδέκτες αυτού μέσω λεκτικής ή/και σωματικής βίας, οι οποίοι με τη σειρά τους θα αντιδράσουν ανάλογα. Και εκεί αρχίζουν τα μεγαλύτερα δράματα με τα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας να αυξάνονται κατακόρυφα.
      Μετά τον Θυμό έρχεται η Νωθρότητα. Αφού έχουμε τσακωθεί με τους πάντες και αφού έχουμε πληγώσει και πληγωθεί, αποσυρόμαστε μέσα στο Εγώ μας, νιώθοντας πως κανείς δεν μας καταλαβαίνει, νιώθουμε μοναξιά και αμηχανία μέσα στο ίδιο μας στο σπίτι και την οικογένειά μας. Πέφτουμε σε οκνηρία, έλλειψη κινήτρων, απάθεια, στενομυαλιά κ.ά. που κάνουν τον νου να σκοτεινιάζει όλο και πιο πολύ. Η κατάθλιψη πλέον βασιλεύει και μπαίνουμε σε έναν βούρκο όπου αναμασάμε τις ίδιες αρνητικές σκέψεις. Πλέον, έχουμε φτάσει σε  μια κατάσταση η οποία θέλει πάρα, μα πάρα πολύ δύναμη, σθένος και βαθιά συνειδητοποίηση για να μπορέσουμε να βγούμε.
Αυτό είναι ένα παράδειγμα της νοητικής αλληλουχίας των τριών νοητικών δηλητηρίων, το οποίο είναι ή θα είναι περισσότερο από ρεαλιστικό, όσο περνούν οι ημέρες απομόνωσης, και φυσικά εμφανίζεται σε όλα τα φαινόμενα της ζωής μας σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
 
Τελικά είμαστε έρμαια αυτών των αρχέγονων νοητικών αρχετύπων;
      Όντας πιο συνειδητοί προς τις εσωτερικές ενεργειακές λειτουργίες, αυτά τα τρία νοητικά δηλητήρια παύουν να είναι αιτίες δυστυχίας και μετατρέπονται σε εργαλεία προσωπικής και πνευματικής εξέλιξης. Με επίγνωση θα πρέπει να φέρουμε στον συνειδητό νου τις ψυχονοητικές μας λειτουργίες, να τις αναγνωρίσουμε και να τις μετασχηματίσουμε σε κάτι θετικό, κάτι δημιουργικό.
   • Τι θα γινόταν αν με ωριμότητα και ορθή διάκριση μετριάζαμε έστω τις επιθυμίες μας, βάζοντας τη λογική πάνω από τα ατίθασα συναισθήματά μας;
   • Τι θα γινόταν αν λέγαμε: «Ναι, θέλω να βγω έξω να δω τους φίλους μου, αλλά δεν θα το κάνω γιατί έχω χρέος να προστατέψω τους ηλικιωμένους!» ή «Μπορεί να μην έχω την ελευθερία να κάνω ό,τι θέλω, αλλά έχω ένα σπίτι, ενώ άλλοι το στερούνται, έχω θέρμανση, φαγητό, πρόσβαση στο διαδίκτυο και ένα σωρό άλλα που για χιλιάδες ανθρώπους είναι αγαθά μη δεδομένα» ή «Οι παππούδες μας έζησαν πολέμους, αποκλεισμούς και πείνα με το φόβο μην σκάσει καμιά βόμβα στο σαλόνι τους ανά πάσα στιγμή και εγώ γκρινιάζω που δεν μπορώ να πάω για καφέ!».
   • Τι θα γινόταν αν με επίγνωση και διάκριση ελέγχαμε τις επιθυμίες μας αντικαθιστώντας ‘τες με άλλες πιο υλοποιήσιμες;
   • Τι θα γινόταν αν αναγνωρίζαμε ότι έχουμε ήδη μέσα μας αυτό που ψάχνουμε έξω μας –την ευτυχία;
   • Τι θα γινόταν αν μετατρέπαμε το θυμό σε δημιουργία, σε γνώση, σε δράση και πείσμα αλλαγής;
   • Τι θα γινόταν αν ανοίγαμε το «στενό κουτάκι» μας ακούγοντας και άλλες απόψεις, αν ήμασταν πιο διαλλακτικοί, μετριάζαμε το Εγώ μας και ήμασταν λιγότερο ξεροκέφαλοι;
   • Τι θα γινόταν αν αρνούμασταν τη μιζέρια και την αυτό-λύπηση και βλέπαμε τις απεριόριστες δυνατότητες που έχουμε ως οντότητες;
 
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ, ΑΠΟΔΟΧΗ, ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ

• Εκφράστε τις επιθυμίες σας, ακόμα και αν ξέρετε ότι δεν θα υλοποιηθούν.
• Επικοινωνήστε το θυμό σας με εναλλακτικούς και δημιουργικούς τρόπους και φυσικά προς την πραγματική πηγή του θυμού σας.
• Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας και αποδεχτείτε τα, γνωρίζοντας ότι τα συναισθήματα υπάρχουν για να μαθαίνουμε περισσότερο τον εαυτό μας.
• Αποδεχτείτε την κατάσταση, συμφιλιωθείτε με αυτήν και έχετε στο νου σας ότι τίποτα, μα τίποτα δεν είναι μόνιμο.
• Θυμηθείτε ότι οι αγαπημένοι μας είναι δίπλα μας για να μας στηρίζουν, να μας βοηθούν να ξεπεράσουμε τα φαντάσματά μας και να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και όχι για να γίνουν σάκοι του μποξ των ανεξέλεγκτων συναισθημάτων μας.
• Η κατανόηση και το να μπαίνουμε στη θέση του άλλου μπορεί να μας κάνει να δούμε τα πράγματα αλλιώς και να μας απαλλάξει από πολύ πόνο.
• Δώστε όλη την αγάπη που έχετε μέσα σας και αυτή θα γίνει απέραντη.

 
      Σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις δοκιμάζεται η προσωπικότητα και φαίνεται ο πραγματικός χαρακτήρας των ανθρώπων. Ας αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να αναλογιστούμε ποιοι πραγματικά θέλουμε να είμαστε. Θέλουμε να είμαστε αυτοί που δημιουργούν «πληγές» ή αυτοί που τις «επουλώνουν»;
 
      Ας μετατρέψουμε αυτήν την παραμονή στο σπίτι μας σε κάτι χαρούμενο και μια ευκαιρία αυτοβελτίωσης –είναι στο χέρι μας!
 
 
Κωνσταντίνος Αναστασόπουλος
Traditional Tibetan Medicine Amchi/Naturopath – Yoga Instructor

Εικόνα άρθρου: Κ. Αναστασόπουλος, κατασκευή με μεικτή τεχνική, 180χ60cm, 2010