Σε αυτή την πρωτόγνωρη, για όλους μας, κοινωνική κατάσταση που βιώνουμε, δοκιμαζόμαστε σε αντίστοιχα πρωτόγνωρες ψυχοσυναισθηματικές καταστάσεις σε ατομικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο. Ο καθένας μας καλείται να αναγνωρίσει πτυχές του εαυτού του που υπό άλλες συνθήκες δεν θα είχε την ευκαιρία να βιώσει. Ο αυτοπεριορισμός από μόνος του –χώρια από τον φόβο, την ανησυχία και την αβεβαιότητα που πλανάται γύρω μας αυτόν τον καιρό- είναι μια εμπειρία η οποία φέρνει στο προσκήνιο πεποιθήσεις και νοητικές αντιδράσεις.
Σύμφωνα με την παραδοσιακή Θιβετανική Ιατρική, η βασική αιτία της δυστυχίας του ανθρώπου είναι η άγνοια. Η άγνοια παράγει τα λεγόμενα «τρία νοητικά δηλητήρια» τα οποία είναι αρχέγονοι σπόροι βαθιά ριζωμένοι στον υποσυνείδητο νου του ανθρώπου και δημιουργούνται από την έλλειψη επίγνωσης του τι πραγματικά είμαστε ως οντότητες. Αυτό είναι η άγνοια. Αυτά τα τρία νοητικά δηλητήρια είναι η Επιθυμία, ο Θυμός και η Νωθρότητα τα οποία κυριαρχούν τον νου μας και επηρεάζουν τις σκέψεις μας, τα λόγια και τις πράξεις μας. Για να καταλάβουμε καλύτερα το πώς αυτά τα νοητικά δηλητήρια συνεργάζονται, εναλλάσσονται και μας επηρεάζουν, θα προσπαθήσω να τα εντάξω στο παράδειγμα του «μένουμε στο σπίτι» αυτής της περιόδου ως αναγκαιότητα και κοινωνική υποχρέωση του καθενός μας: Για την προστασία του εαυτού μας και των γύρω μας, έχουμε αναγκαστεί να κλειστούμε στο σπίτι μας. Τις πρώτες ημέρες κάποιοι το είδαν ως μια ενδιαφέρουσα νέα εμπειρία, ειδικά όταν γλυτώνουν από το να πάνε στη δουλειά τους και ταυτόχρονα έχουν μια σχετική οικονομική άνεση. Κάποιοι άλλοι το βίωσαν ως φυλάκιση και καταπίεση της ελευθερίας τους, ενώ άλλοι συναντούν πρακτικές δυσκολίες, όπως το ποιος θα κρατήσει τα παιδιά, ενώ η εταιρεία που εργάζονται δεν λειτουργεί με τηλεεργασία. Όπως και να’χει, ο κατ’ οίκον περιορισμός ξυπνά, πρώτα απ’ όλα, το νοητικό δηλητήριο της Επιθυμίας. Σκέψεις του «θέλω» και του «δεν θέλω» αρχίζουν να αναδύονται στον νου μας. «Θέλω να πάω βόλτα, θέλω να δω τους φίλους μου, θέλω να πάω για ψώνια» κ.ά. ή «δεν θέλω να βλέπω τους τέσσερις τοίχους, δεν αντέχω τον σύντροφό μου ή τα παιδιά μου τόσες ώρες συνεχόμενα» κ.ά. Και στις δύο περιπτώσεις, του «θέλω» και του «δεν θέλω», υπάρχει η επιθυμία για κάτι άλλο/διαφορετικό από αυτό που έχουμε τη δεδομένη στιγμή –και εδώ ξεκινά η δυστυχία. Όταν αυτή η κατάσταση παραμένει, αυξάνεται η ένταση όλων αυτών των σκέψεων ή ακόμα πολλαπλασιάζονται, μιας και αυτή η στερητική κατάσταση κάνει όλες τις στερήσεις και τα απωθημένα μας, τα οποία θάβαμε επί χρόνια μέσα μας, να αναβλύσουν σιγά-σιγά από το υποσυνείδητο. Η Επιθυμία είναι η βάση από την οποία αναδύονται η ζήλια, η εμμονή, η προσκόλληση και πάρα πολλά άλλα συναισθήματα και νοητικές καταστάσεις οι οποίες εναλλάσσονται και, όσο μένουν ανεκπλήρωτες, γιγαντώνονται. Μετά τις μη εκπληρωμένες επιθυμίες μας, των «θέλω» και των «δεν θέλω» μας, την σκυτάλη των νοητικών δηλητηρίων παίρνει ο Θυμός. Ο νους δεν μπορεί να αντέξει την ένταση όλων αυτών των επιθυμιών και επισκοτισμένος επιστρατεύει τη βία και την αρπαγή. Ο Θυμός παράγει το μίσος, την οργή, την έχθρα, το άρρωστο πάθος, τον ανταγωνισμό κ.ά., γεννώντας σκέψεις για την κοινωνία, τους πολιτικούς, τις παγκόσμιες συνομωσίες, τους εξωγήινους και ένα σωρό άλλα. Όντας υπό περιορισμό και μη έχοντας πώς και προς ποια κατεύθυνση να εξωτερικεύσουμε όλον αυτόν τον εσωτερικό θυμό, η οικογένειά μας και τα αγαπημένα μας πρόσωπα γίνονται δυστυχώς οι αποδέκτες αυτού μέσω λεκτικής ή/και σωματικής βίας, οι οποίοι με τη σειρά τους θα αντιδράσουν ανάλογα. Και εκεί αρχίζουν τα μεγαλύτερα δράματα με τα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας να αυξάνονται κατακόρυφα. Μετά τον Θυμό έρχεται η Νωθρότητα. Αφού έχουμε τσακωθεί με τους πάντες και αφού έχουμε πληγώσει και πληγωθεί, αποσυρόμαστε μέσα στο Εγώ μας, νιώθοντας πως κανείς δεν μας καταλαβαίνει, νιώθουμε μοναξιά και αμηχανία μέσα στο ίδιο μας στο σπίτι και την οικογένειά μας. Πέφτουμε σε οκνηρία, έλλειψη κινήτρων, απάθεια, στενομυαλιά κ.ά. που κάνουν τον νου να σκοτεινιάζει όλο και πιο πολύ. Η κατάθλιψη πλέον βασιλεύει και μπαίνουμε σε έναν βούρκο όπου αναμασάμε τις ίδιες αρνητικές σκέψεις. Πλέον, έχουμε φτάσει σε μια κατάσταση η οποία θέλει πάρα, μα πάρα πολύ δύναμη, σθένος και βαθιά συνειδητοποίηση για να μπορέσουμε να βγούμε. Αυτό είναι ένα παράδειγμα της νοητικής αλληλουχίας των τριών νοητικών δηλητηρίων, το οποίο είναι ή θα είναι περισσότερο από ρεαλιστικό, όσο περνούν οι ημέρες απομόνωσης, και φυσικά εμφανίζεται σε όλα τα φαινόμενα της ζωής μας σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Τελικά είμαστε έρμαια αυτών των αρχέγονων νοητικών αρχετύπων; Όντας πιο συνειδητοί προς τις εσωτερικές ενεργειακές λειτουργίες, αυτά τα τρία νοητικά δηλητήρια παύουν να είναι αιτίες δυστυχίας και μετατρέπονται σε εργαλεία προσωπικής και πνευματικής εξέλιξης. Με επίγνωση θα πρέπει να φέρουμε στον συνειδητό νου τις ψυχονοητικές μας λειτουργίες, να τις αναγνωρίσουμε και να τις μετασχηματίσουμε σε κάτι θετικό, κάτι δημιουργικό. • Τι θα γινόταν αν με ωριμότητα και ορθή διάκριση μετριάζαμε έστω τις επιθυμίες μας, βάζοντας τη λογική πάνω από τα ατίθασα συναισθήματά μας; • Τι θα γινόταν αν λέγαμε: «Ναι, θέλω να βγω έξω να δω τους φίλους μου, αλλά δεν θα το κάνω γιατί έχω χρέος να προστατέψω τους ηλικιωμένους!» ή «Μπορεί να μην έχω την ελευθερία να κάνω ό,τι θέλω, αλλά έχω ένα σπίτι, ενώ άλλοι το στερούνται, έχω θέρμανση, φαγητό, πρόσβαση στο διαδίκτυο και ένα σωρό άλλα που για χιλιάδες ανθρώπους είναι αγαθά μη δεδομένα» ή «Οι παππούδες μας έζησαν πολέμους, αποκλεισμούς και πείνα με το φόβο μην σκάσει καμιά βόμβα στο σαλόνι τους ανά πάσα στιγμή και εγώ γκρινιάζω που δεν μπορώ να πάω για καφέ!». • Τι θα γινόταν αν με επίγνωση και διάκριση ελέγχαμε τις επιθυμίες μας αντικαθιστώντας ‘τες με άλλες πιο υλοποιήσιμες; • Τι θα γινόταν αν αναγνωρίζαμε ότι έχουμε ήδη μέσα μας αυτό που ψάχνουμε έξω μας –την ευτυχία; • Τι θα γινόταν αν μετατρέπαμε το θυμό σε δημιουργία, σε γνώση, σε δράση και πείσμα αλλαγής; • Τι θα γινόταν αν ανοίγαμε το «στενό κουτάκι» μας ακούγοντας και άλλες απόψεις, αν ήμασταν πιο διαλλακτικοί, μετριάζαμε το Εγώ μας και ήμασταν λιγότερο ξεροκέφαλοι; • Τι θα γινόταν αν αρνούμασταν τη μιζέρια και την αυτό-λύπηση και βλέπαμε τις απεριόριστες δυνατότητες που έχουμε ως οντότητες; ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ, ΑΠΟΔΟΧΗ, ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ
Σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις δοκιμάζεται η προσωπικότητα και φαίνεται ο πραγματικός χαρακτήρας των ανθρώπων. Ας αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να αναλογιστούμε ποιοι πραγματικά θέλουμε να είμαστε. Θέλουμε να είμαστε αυτοί που δημιουργούν «πληγές» ή αυτοί που τις «επουλώνουν»; Ας μετατρέψουμε αυτήν την παραμονή στο σπίτι μας σε κάτι χαρούμενο και μια ευκαιρία αυτοβελτίωσης –είναι στο χέρι μας! Κωνσταντίνος Αναστασόπουλος Traditional Tibetan Medicine Amchi/Naturopath – Yoga Instructor Εικόνα άρθρου: Κ. Αναστασόπουλος, κατασκευή με μεικτή τεχνική, 180χ60cm, 2010
2 Comments
Η γιόγκα είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα υγείας και ευημερίας το οποίο εκτείνεται πολύ πέρα από τις asana (σωματικές στάσεις). Στην πληρότητά της είναι κυριολεκτικά τρόπος ζωής, καλλιεργώντας όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η γιόγκα περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο φιλοσοφικό σύστημα μέσα από το οποίο δίνονται διδασκαλίες και οδηγίες για μια ενάρετη ζωή, η οποία μας βοηθά στην καθημερινότητά μας, στην αυτογνωσία, αλλά και την ανάταση του πνεύματος.
Σε αυτές τις διδασκαλίες περιλαμβάνονται τα λεγόμενα 5 Yamas και τα 5 Niyamas τα οποία είναι θεμελιώδεις αρχές στην προσπάθεια του ανθρώπου να απαλλαγεί από τη δυστυχία. Στις μέρες μας, όπως και σε άλλες κρίσιμες καταστάσεις της ανθρωπότητας, αυτές οι αρχές μοιάζουν να είναι πιο επίκαιρες από ποτέ. Τα Yamas (περιορισμοί προς τους άλλους) και τα Niyamas (οδηγίες προς τον εαυτό μας) μπορεί να θεωρηθούν ως ηθικοί κανόνες/οδηγίες που μας βοηθούν να προχωρήσουμε βαθύτερα στο μονοπάτι της ζωής σε αρμονία με τον εαυτό μας, αλλά και τους άλλους. Αναλύοντας αυτές τις αρχές, παραλληλίζοντάς τις ταυτόχρονα προς τη δύσκολη – και για πολλούς πρωτόγνωρη- κατάσταση που ζούμε αυτή την περίοδο, μπορούμε να τις κατανοήσουμε βαθύτερα κι, έτσι, με μεγαλύτερη επίγνωση να τις εφαρμόσουμε στην καθημερινότητά μας. YAMAS Αυτές οι ηθικές αρχές σχετίζονται με την ορθή στάση και συμπεριφορά προς τους άλλους ανθρώπους και γενικά προς κάθε έμβιο ον. Αυτές είναι: • Ahimsa - Μη βία Ahimsa (αχίμσα) είναι η μη βία με σκέψεις, λόγια και πράξεις προς τους άλλους, προς τον εαυτό μας και προς όλη την πλάση. Θα πρέπει να αναπτύξουμε την επίγνωση του τι μπορεί να προκαλέσει πόνο και δυστυχία στους άλλους – σε σωματικό, συναισθηματικό και ψυχονοητικό επίπεδο. Ίσως είναι εύκολο και αυτονόητο το να μην ασκήσουμε σωματική βία σε εμάς ή τους άλλους, αλλά πόσο εύκολο είναι να μην ασκήσουμε λεκτική ή συναισθηματική βία; Αυτό είναι ένα θέμα που χρήζει μεγάλης ανάλυσης, επίγνωσης, ενσυναίσθησης και αυτοκαλλιέργειας. Στις μέρες μας, αν κάποιος βήξει ή φτερνιστεί, τον κοιτάμε με βλέμμα καχυποψίας και θυμού –ίσως όχι αδίκως. Επίσης, αυτή η στάση βοηθά στην ανάβλυση αρνητικών συναισθημάτων που μας κατακλύζουν και μας οδηγούν σε σκοτεινές σκέψεις και, κατ’ επέκταση, αρνητικές και πολλές φορές βίαιες πράξεις. Η κατανόηση, η ευγένεια και η συμπόνια είναι αξίες που θα πρέπει να καλλιεργήσουμε. • Satya - Φιλαλήθεια Satya (σάτια) είναι η πρακτική του ορθού λόγου, της ειλικρίνειας και της αλήθειας. Πριν μιλήσουμε, θα πρέπει να περάσουμε από τα «τρία κόσκινα του Σωκράτη», ρωτώντας τον εαυτό μας: "Αυτό που θέλω να πω, είναι αλήθεια; είναι καλό; είναι αναγκαίο;" Όταν ασκούμε τη satya πραγματικά, τότε τα λόγια και οι πράξεις μας ευθυγραμμίζονται μεταξύ τους και δεν θα πρέπει άλλα να σκεφτόμαστε, άλλα να λέμε και άλλα να κάνουμε. Το να είμαστε ειλικρινείς δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνουμε σκληροί και αγενείς προς τους άλλους. Σε συνεργασία με την εφαρμογή της Ahimsa (μη βία) θα πρέπει να καλλιεργήσουμε το λόγο και την επικοινωνία μας, λέγοντας την αλήθεια με τρόπο πιο επιδέξιο και εποικοδομητικό. Αυτή η αρχή, στις μέρες μας, έχει μεγάλη εφαρμογή. Θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τα νέα που διαδίδουμε. Θα πρέπει να είμαστε βέβαιοι για την αλήθεια της πληροφορίας που μεταφέρουμε, να την μεταφέρουμε με γνώμονα τη βοήθεια και την προστασία των άλλων και να είμαστε σίγουροι ότι όντως θα ωφελήσει και δεν θα τρομοκρατήσει, πληγώσει ή επιβαρύνει με οποιονδήποτε τρόπο τον άλλο. Καλό είναι πάντα να διασταυρώνουμε τις πληροφορίες, να ελέγχουμε την εγκυρότητα των πηγών και να μη διασπείρουμε τον φόβο χωρίς λόγο. • Asteya – Μη Κλοπή/Εντιμότητα Asteya (αστέγια) είναι η μη κατοχή όσων δεν μας ανήκουν και δεν έχουμε κερδίσει με τον κόπο μας και την αξία μας. Αυτό ισχύει για υλικά πράγματα, αλλά επεκτείνεται και σε άυλα, όπως ο σεβασμός του χρόνου, της ενέργειας και της σκληρής δουλειάς των άλλων. Ακόμα και με τη δεκάλεπτη καθυστέρηση στο ραντεβού μας, «κλέβουμε» τον πολύτιμο χρόνο κάποιου άλλου. Είδος κλοπής είναι, επίσης, το να καρπωθούμε τα εύσημα της πνευματικής εργασίας ή ιδέας κάποιου άλλου. Asteya σημαίνει ισορροπία μεταξύ δίνω και παίρνω. Το να αδειάζουμε όλο το ράφι με τα ρύζια στο σούπερ μάρκετ, ενώ είμαστε μόνο τέσσερα άτομα στην οικογένεια ή με το να αγοράζουμε όλα τα αντισηπτικά και τις μάσκες από το φαρμακείο, ενώ μένουμε μόνοι μας, είναι αλόγιστες πράξεις που στερούν/κλέβουν το δικαίωμα της αυτοπροστασίας από άλλους. Επίσης, το να είμαστε άρρωστοι και ανεύθυνα να κυκλοφορούμε στους δρόμους είναι ένα είδος κλοπής της υγείας των άλλων. Επίσης, η αισχροκέρδεια και η εκμετάλλευση του φόβου και της ελπίδας είναι αντίθετα με την asteya. • Brahmacharya – Εγκράτεια Η Brahmacharya (μπραχματσάρια) μας συστήνει την αυτοσυγκράτηση και τον έλεγχο των επιθυμιών μας. Συχνά αναφέρεται στη σεξουαλική εγκράτεια και στην υπερβολική κατανάλωση τροφών, αλλά, ακολουθώντας ως τρόπο ζωής τη «μέση οδό», θα πρέπει να αποφεύγουμε κάθε υπερβολή σε όλους τους τομείς. Η εμμονή και η υπερβολή μπορεί να μας κάνει να χάσουμε την επαφή με αυτά που είναι πραγματικά σημαντικά στη ζωή, όπως και η έλλειψη ή η στέρηση μπορούν να φέρουν ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Το μέτρο και η εγκράτεια στις επιθυμίες μας είναι το κλειδί ώστε να μην οδηγούμαστε σε ακραίες συμπεριφορές προς τους άλλους και προς τον εαυτό μας. Ίσως αυτή την περίοδο να είναι μια καλή ευκαιρία να εξασκηθούμε στην εγκράτεια, μένοντας στο σπίτι μας, κάνοντας σωστή διατροφή και νηστεία (η οποία βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού). Ας προσφέρουμε τη φροντίδα και την αγάπη μας στην οικογένειά μας και ας προσφέρουμε στον εαυτό μας ό,τι του στερούμε με τους ξέφρενους ρυθμούς της καθημερινότητας. • Aparigraha - Γενναιοδωρία Η Aparigraha (απαριγκράχα) είναι η αρχή κατά της απληστίας. Θα πρέπει να καλλιεργήσουμε την αίσθηση του τι πραγματικά έχουμε ανάγκη. Η συσσώρευση υλικού πλούτου –πέραν των πραγματικών αναγκών μας- είναι μια πράξη που υποδηλώνει έλλειψη στο ψυχονοητικό μας επίπεδο και ενισχύει το αίσθημα της ανεπάρκειας. Ας αναζητήσουμε μέσα μας αυτό που μας κάνει να νιώθουμε «φτωχοί». Το να μοιραζόμαστε, το να προσφέρουμε, να βοηθάμε, να είμαστε παρόντες έστω απλά για να ακούσουμε τον πόνο του άλλου είναι πράγματα που θα μας κάνουν να νιώσουμε πραγματικά πλούσιοι. Πάλι, στο παράδειγμα με το άδειασμα των σούπερ μάρκετ και των φαρμακείων, η πράξη αυτή μπορεί να καλύπτει τον φόβο και την ανασφάλειά μας, άλλα ταυτόχρονα στερεί από τους άλλους. NIYAMAS Τα πέντε niyamas είναι βασικές αρχές που απευθύνονται στην ατομικότητά μας, έχοντας ως στόχο τον εξαγνισμό του νου και του σώματος: • Shaucha – Καθαριότητα/Εξαγνισμός Η Shausha (σάουσα) έχει πολλά επίπεδα εφαρμογής. Καθαρό περιβάλλον και χώρος διαβίωσης: τακτικότητα, καθαριότητα, καλός αερισμός χώρων, αλλά και φροντίδα της φύσης. Ατομική καθαριότητα: αγνή διατροφή, καλή υγιεινή και καλή εμφάνιση. Καθαρός νους: αγνές σκέψεις, εξέταση της ποσότητας και της ποιότητας των πληροφοριών που δεχόμαστε. Καθαρή παρέα: επένδυση χρόνου με ανθρώπους που ανυψώνουν το πνεύμα μας και μας ενθαρρύνουν να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, θέτοντας όρια προς τους τοξικούς ανθρώπους στη ζωή μας. Αυτή η αρχή –όπως και όλες οι άλλες- θα πρέπει να εφαρμόζεται πάντα, αλλά είναι περισσότερο από εμφανής η σημασία της αυτήν την περίοδο. • Santosha - Αυτάρκεια και Ευγνωμοσύνη Η Santosha (σαντόσα) μας παροτρύνει να κοιτάξουμε μέσα μας για την εύρεση της πραγματικής ευτυχίας εστιάζοντας στο παρόν. Βιώνοντας το παρόν στην ολότητά του αποδεχόμαστε και εκτιμούμε αυτό που είναι, αυτά που έχουμε, αυτό που είμαστε. Καλό είναι να αναρωτηθούμε: χρειαζόμαστε όντως αυτά που νομίζουμε πως θα μας κάνουν ευτυχισμένους; Η ευτυχία είναι επιλογή και μπορούμε να είμαστε ευτυχείς ανά πάσα στιγμή ανεξάρτητα από τις δυσκολίες της ζωής –που πάντα θα υπάρχουν- όντας ευγνώμονες για όσα ήδη έχουμε. Ας αναλογιστούμε τα πόσα έχουμε ήδη: έχουμε μια στέγη, ανθρώπους που μας αγαπούν και αγαπάμε, έχουμε την υγεία μας και ζούμε σε μια φιλελεύθερη χώρα με υπέροχο καιρό και θάλασσες. Σε δύσκολες περιόδους, όταν οι μαύρες σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα μας κατακλύζουν, ας προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε το νου μας στο εδώ και τώρα και να δούμε τα πράγματα όπως είναι. Επίσης, καλό είναι να παρατηρούμε περισσότερο και να έχουμε επίγνωση των στιγμών που είμαστε ευτυχείς και να απαριθμούμε όλα τα καλά που έχουμε ήδη στη ζωή μας. Tapas – Αυτοπειθαρχία Tapas (τάπας) σημαίνει «θερμότητα» και αναφέρεται στην καθαρτική δύναμη της φωτιάς, συμβολίζοντας την προσπάθεια μιας θετικής αλλαγής. Επίσης, περιγράφει την δυσφορία που νιώθουμε προσπαθώντας να σπάσουμε τους συνηθισμένους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς για την επίτευξη θετικού μετασχηματισμού στη ζωή μας. Εάν έχουμε προσπαθήσει ποτέ να κόψουμε μια κακή συνήθεια, θα ξέρουμε ότι η διαδικασία αυτή συνοδεύεται συχνά από σωματική και νοητική δυσφορία, γνωρίζοντας ότι αυτή η δυσφορία είναι ένα απαραίτητο βήμα προς την αλλαγή που αναζητάμε. Μέσω της αυτοπειθαρχίας και του ισχυρού κινήτρου μπορούμε να κυριαρχήσουμε στον ίδιο μας το νου και να πετύχουμε πράγματα που ποτέ δεν πιστεύαμε πως μπορούμε να καταφέρουμε. Το να διακόπτουμε τις καθημερινές μας συνήθειες και τη διασκέδασή μας, να μειώνουμε τις επαφές μας με άλλους ανθρώπους κ.ά. είναι ευκαιρίες αυτοπειθαρχίας, ακόμα και αν έχουν επιβληθεί λόγω των καταστάσεων. Η κάθε δυσκολία της ζωής μπορεί να πονάει, άλλα μας κάνει πιο δυνατούς για να αντέξουμε τα χειρότερα. • Svadhyaya - Μελέτη του εαυτού και Γνώση Η Svadhyaya (σβαντιάγια) έχει να κάνει με τη διαρκή αυτοπαρατήρηση και την επίγνωση των πράξεων, των λόγων, των συναισθημάτων και των σκέψεών μας. Η γνώση ξεκινά με την παρατήρηση, συνεχίζει με την αναγνώριση και την αποδοχή, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει η αλλαγή. Η φώτιση στην πραγματικότητα είναι η απομάκρυνση του πέπλου της άγνοιας που σκεπάζει το νου μας, καταφέρνοντας έτσι να δούμε αυτό που πραγματικά είμαστε. Οι μέρες μας και γενικά οι καταστάσεις που δεν συμβαίνουν συχνά προσφέρονται για μελέτη και παρατήρηση του εαυτού. Αρχικά, ας γίνουμε απλά παρατηρητές των σκέψεων και των συναισθημάτων μας. Ας ανοίξουμε τους ορίζοντές μας προς τα μέσα. Επίσης, χρήσιμο θα ήταν να μειώσουμε την τηλεόραση, τα κοινωνικά δίκτυα και την υπερπληροφόρηση και να αυξήσουμε την ουσιαστική μελέτη με βιβλία που μας βοηθούν να αναπτερώσουμε το ηθικό μας, να αυξήσουμε τη δύναμή μας και μας ανοίγουν την ψυχή. • Ishvara pranidhana – Αφοσίωση/Παράδοση Η Ishvara pranidhana (ισβάρα πρανιντάνα) είναι η προσφορά των πράξεών μας σε κάτι ανώτερο από εμάς. Αυτό έχει πολλές ερμηνείες. Κάποιοι αφιερώνουν στο Θεό, στους αγίους, στους αγγέλους ή στον Ανώτερο Εαυτό. Όταν αφιερώνουμε ή προσφέρουμε τις πράξεις μας σε κάποιον άλλο, αυτό έχει ισχυρό αντίκτυπο στην καλλιέργεια τον εαυτού μας. Δημιουργείται ένα διαφορετικό νόημα σε ό,τι κάνουμε και εμπλουτίζεται με πρόθεση και ενέργεια, βοηθώντας μας να δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό. Το να ευχόμαστε για το καλό του άλλου, του φίλου, του αγνώστου ή κάθε έμβιου όντος και να πράττουμε με γνώμονα τον αλτρουισμό και την προσφορά αυξάνει την ενεργειακή δόνηση της ύπαρξής μας και, έτσι, η ζωή μας αποκτά ανώτερο νόημα, καταπολεμώντας το Εγώ μας. Είθε να είναι μικρός ο πόνος όσων ασθενούν και κάθε έμβιο ον να βρει την ευτυχία! Κάποιος σοφός είπε: «τον χαρακτήρα του ανθρώπου τον βλέπουμε στον πλούτο και στη φτώχια». Έτσι, σε περιόδους κρίσεων βλέπουμε τον πραγματικό χαρακτήρα των ανθρώπων που έχουμε γύρω μας, αλλά και του εαυτού μας! Namaste Κωνσταντίνος Αναστασόπουλος Traditional Tibetan Medicine Amchi/Naturopath – Yoga Instructor
Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι τα κύρια κίνητρα πίσω από κάθε πράξη της καθημερινής μας ζωής? Ποιο είναι, στην πραγματικότητα, για παράδειγμα, το βασικό μας κίνητρο πίσω από την επιθυμία μας για επαγγελματική αναγνώριση ή πίσω από την ανάγκη μας για απόκτηση πλούτου, υλικών αγαθών ή ακόμα και πίσω από την απόκτηση πνευματικών αγαθών? Ποιο είναι το κίνητρό μας πίσω από την αναζήτηση ενός συντρόφου, την αναζήτηση αγάπης, φίλων, οικογένειας?
Σύμφωνα με αρκετούς φιλοσόφους, ο άνθρωπος, είτε το συνειδητοποιεί, είτε όχι, διακατέχεται από δύο κύριες κινητήριες δυνάμεις. Όλες μας οι πράξεις έχουν ως απώτερο στόχο την επίτευξη της προσωπικής μας ευτυχίας ή τον φόβο του θανάτου. Η άποψη αυτή περιστρέφεται αναμφίβολα γύρω απ’ την αλήθεια. Όμως, στην πραγματικότητα, και οι δύο αυτές δυνάμεις, παρ’ όλο που φαίνονται ασύνδετες και αντίθετες, σχετίζονται μεταξύ τους και πηγάζουν από την ίδια αιτία, όπως θα δούμε παρακάτω. Ας δούμε το θέμα λίγο πιο αναλυτικά. Ο κάθε άνθρωπος μορφώνεται, εξελίσσεται, έχει χόμπι, διασκεδάζει, αγοράζει, πουλάει κ.ά. για να νιώσει όλο και μεγαλύτερη εσωτερική πληρότητα, να νιώσει ευτυχία. Ακόμα και όταν οι πράξεις μας είναι αλτρουιστικές, δηλαδή έχουν ως στόχο την προσφορά σε άλλους, η προσωπική μας ευτυχία κρύβεται καλά στο βάθος του υποσυνειδήτου μας. Ακόμα και ένας δολοφόνος τη στιγμή της διάπραξης του εγκλήματός του –ακόμη κι αν αυτό διαπράττεται εν θερμώ, δηλαδή σε στιγμή αδυναμίας ελέγχου των συναισθημάτων του, ή και σε κατάσταση παράνοιας-, πιστεύει πως αυτή του η πράξη θα τον λυτρώσει και θα τον κάνει ευτυχισμένο. Από την άλλη, όλοι οι άνθρωποι έχουμε φόβους και φοβίες. Άλλες φορές τους ελέγχουμε, άλλες όχι. Άλλοι φόβοι σχετίζονται με την επιβίωσή μας και τη σωματική ακεραιότητά μας και άλλοι σχετίζονται με την ταυτότητά μας και την έννοια του Εγώ που έχουμε για τον εαυτό μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο φόβος που υπάρχει στις διαπροσωπικές σχέσεις, μη νιώσουμε απόρριψη, αδικία, ταπείνωση κ.ά. Αν αναλύσουμε την κάθε φοβία και τον κάθε φόβο μας, θα οδηγηθούμε σε έναν κύριο φόβο, τον φόβο του θανάτου, ο οποίος αποτελεί την μεγαλύτερη άρνηση του ανθρώπου. Για παράδειγμα, νιώθουμε απόρριψη από τον σύντροφό μας και αισθανόμαστε άσχημα γιατί είναι πολύ πιθανό να μας εγκαταλείψει και να μείνουμε μόνοι μας στη ζωή. Φοβόμαστε τη μοναξιά γιατί στο βάθος του υποσυνειδήτου μας τρέμουμε στην ιδέα να αντιμετωπίσουμε μόνοι μας αυτό το άγνωστο που ξέρουμε πως κάποια στιγμή θα έρθει, αλλά δεν μπορούμε να αποδεχτούμε, το θάνατο. Έτσι, υποκινούμενοι από αυτό το φόβο θα πράξουμε αναλόγως για να μη μείνουμε μόνοι ή οτιδήποτε άλλο έχει ο καθείς ανάγκη. Στην ουσία, αυτά τα δύο συναισθήματα, η ευτυχία και ο φόβος, συνδέονται άρρηκτα. Ακόμα και στον υποσυνείδητο φόβο του θανάτου, οι πράξεις μας θα είναι τέτοιες έτσι ώστε να διώξουν τη δυστυχία που μας προκαλεί η ασύλληπτη έννοιά του. Άρα, θα προσπαθήσουμε να επιτύχουμε την ευτυχία, έστω και παροδικά ή στιγμιαία. Έτσι, καταλαβαίνουμε πως ακόμα και μέσω του φόβου του θανάτου, αυτού του μεγάλου «προβλήματος» της ανθρωπότητας, η κινητήριος δύναμη όλης μας της ζωής είναι η ευτυχία και η αναζήτηση αυτής. Φαινομενικά, δεν υπάρχει κάτι μεμπτό σε αυτή την αναζήτηση της ευτυχίας, αλλά αν κοιτάξουμε γύρω μας, στην κοινωνία, σε όλους τους πολιτισμούς και σε όλες τις ιστορικές περιόδους, παρ’ όλη τη διαρκή πάλη για την κατάκτηση της ευτυχίας, θα δούμε ευδιάκριτα τη δυστυχία. Τότε, πού είναι το πρόβλημα? Ίσως στο τί νομίζει ο καθένας μας πως είναι η ευτυχία και στην άγνοιά μας για το ποια είναι η πραγματική ευτυχία! Θα πει κάποιος: Η ευτυχία είναι υποκειμενικό πράγμα. Για κάποιον, ευτυχία είναι το Α και για κάποιον άλλο το Β. Είναι όντως, έτσι? Αφού για κάποιον που πιστεύει πως το Α είναι η ευτυχία, γιατί δεν είναι ευτυχισμένος και διαρκώς παλεύει να κατακτήσει και το Β και το Γ και ούτω καθ’ εξής? Μήπως, αν παύαμε να αναζητούμε την ευτυχία μας στα Α, Β, Γ γύρω μας και επικεντρωνόμασταν στο τι ή στο ποιοι πραγματικά είμαστε, να είχαμε καλύτερα αποτελέσματα? Γιατί να νιώσω απόρριψη από κάποιον αν έχω αποδεχτεί τον εαυτό μου? Γιατί να επιθυμήσω το υλικό αγαθό όταν γνωρίζω τον εσωτερικό μου πλούτο? Γιατί να νιώσω ταπείνωση όταν γνωρίζω την αξία μου? Γιατί να θυμώσω με κάποιον όταν γνωρίζω το ποιος είμαι και δεν έχω την ανάγκη επιβεβαίωσης? Γιατί να μου λείψει η αγάπη όταν έχω αγάπη μέσα μου?... Άρα, από όλα τα παραπάνω, μήπως η ουτοπική μας αντίληψη περί ευτυχίας είναι η πραγματική αιτία της δυστυχίας μας? Μήπως η Γνώση είναι το αντίδοτο της Άγνοιας της πραγματικής μας φύσης η οποία μας διακατέχει, προς την επίτευξη της Πραγματικής Ευτυχίας? Κωνσταντίνος Αναστασόπουλος Φυσιοπαθητικός Παραδοσιακής Θιβετανικής Ιατρικής - Yoga Instructor |